Përgatiti: Etrit Rexhepi
Festat zyrtare në Kosovë janë të rregulluara me anë të Ligjit për festat zyrtare në Republikën e Kosovës.
Ky ligj i miratuar nga Kuvendi i Republikës së Kosovës ka për qëllim të përcaktojë dhe rregullojë festat zyrtare dhe ditët memoriale, duke respektuar historinë, kulturën dhe diversitetin e shoqërisë kosovare. Ligji përfshin të gjitha detajet për ditët e pushimit zyrtar, të drejtave të punëtorëve dhe mënyrën e zbatimit të tij.
Lista e Festave Zyrtare
Festat zyrtare janë ndarë në dy kategori kryesore: festa civile dhe festa fetare. Këto festa përfshijnë:
Festat civile:
Viti i Ri: 1 dhe 2 janar.
Dita e Pavarësisë së Republikës së Kosovës: 17 shkurt.
Dita e Kushtetutës së Republikës së Kosovës: 9 prill.
Dita Ndërkombëtare e Punës: 1 maj.
Dita e Evropës: 9 maj.
Festat fetare:
Bajrami i Madh: Dita e parë.
Bajrami i Vogël: Dita e parë.
Krishtlindjet Katolike: 25 dhjetor.
Krishtlindjet Ortodokse: 7 janar.
Pashkët Katolike: E hëna e Pashkëve.
Pashkët Ortodokse: E hëna e Pashkëve.
Këto ditë janë të lira me pagesë për të gjithë punëtorët në Kosovë, përveç nëse rregullohet ndryshe nga ligje të tjera.
Rregullimi i Ditëve të Lira dhe Kompensimi
Puna gjatë festave zyrtare: Nëse një punonjës është i detyruar të punojë gjatë festave zyrtare, ai ose ajo ka të drejtë të kompensohet me:
Një ditë e gjysmë pushimi për çdo ditë pune gjatë festës, ose;
Kundërvlerë monetare në përputhje me pagën.
Festat që bien në fundjavë: Në rastet kur festat bien në ditët e fundjavës (e shtunë ose e diel), dita e pushimit zhvendoset në ditën pasardhëse të punës, duke siguruar që punëtorët të marrin një ditë të lirë (Neni 4).
Ditët Memoriale
Përveç festave zyrtare, ligji përcakton disa ditë memoriale, të cilat nuk janë ditë të lira me pagesë, por janë të rëndësishme për përkujtimin dhe respektimin e ngjarjeve historike dhe komuniteteve të ndryshme.
Lista e ditëve memoriale përfshin:
28 Nëntori: Dita e Shqiptarëve.
12 Qershori: Dita e Paqes (përkujtimi i çlirimit të Kosovës).
6 Marsi: Dita e Përkujtimit dhe Respektit për Veteranët.
Ditët për komunitetet:
23 Prilli – Dita e Turqve.
8 Prilli – Dita e Romëve.
15 Shkurti – Dita e Ashkalinjëve.
28 Shtatori – Dita e Boshnjakëve.
6 Maji – Dita e Goranëve.
Qeveria, në konsultim me Presidentin e Kosovës dhe komunitetet, mund të përcaktojë ditë të tjera memoriale, përfshirë dy ditë të veçanta për komunitetin serb në Kosovë.
Komisioni Republikan i Festave
Ligji parashikon krijimin e Komisionit Republikan të Festave, i cili:
Përbërja: Pasqyron diversitetin e shoqërisë kosovare.
Detyrat kryesore:
Përgatitjen e rregullave dhe mënyrave për festimin e festave zyrtare dhe ditëve memoriale.
Publikimin e një kalendari zyrtar të festave për vitin vijues, deri në fund të tetorit të vitit aktual.
Propozimin e festave të reja ose ndryshimin e festave ekzistuese.
Komisioni ka për detyrë të sigurojë që të gjitha festat zyrtare të pasqyrojnë historinë dhe kulturën e Kosovës, duke përfshirë të gjitha komunitetet.
Zbatimi i Ligjit dhe Funksionimi gjatë Festave
Institucionet shtetërore dhe private: Qeveria përcakton cilat institucione duhet të funksionojnë gjatë festave zyrtare dhe si do të organizohen shërbimet esenciale.
Komunat: Kuvendet komunale kanë të drejtë të përcaktojnë ditët specifike të komunave të tyre, në harmoni me këtë ligj.
Aktet Nënligjore dhe Hyrja në Fuqi
Akte nënligjore: Qeveria nxjerr akte të veçanta për të zbatuar këtë ligj dhe për të përcaktuar modalitetet e funksionimit gjatë festave.
